Anoftalmi / Mikroftalmi

Anoftalmi doğuştan göz yokluğu demektir.  Mikroftalmi ise doğuştan gözün normalden küçük olmasıdır. Bu gözlerin bazen bir miktar görmeleri bulunsa bile hastalığın ağırlığına göre bazen hiç görmezler. ABD istatistiklerinde her 5.200 doğumda bir çocukta anoftalmi veya mikroftalmi görülmektedir. Tek taraflı olabildiği gibi bazen çift taraflı da olabilmektedir.

 

Sebepleri Nelerdir?

Birçok bebekte anoftalmi ve mikroftalminin kesin sebebi bilinmemektedir. Yine de aşağıdaki durumlar anoftalmi sebepleri arasında sayılabilir.

• Gen ve kromozomlarda meydana gelen değişimler.
• Gebelik döneminde kullanılan bazı ilaçlar (Isotretonin, Thalidomide gibi).
• Gebelik döneminde X-Ray’e maruz kalmak.
• Radyasyona maruz kalmak.
• Bazı kimyasal maddeleri almak veya maruz kalmak.
• Gebelik döneminde geçirilen bazı virüs enfeksiyonları.

 

Anoftalmi veya Mikroftalmi Tanısı Nasıl Konulur?

Hamilelik sürecinde gebe ultrasonu yapılarak anoftalmi/mikroftalmi tanınabilir. Bebek doğduktan sonra zaten aileler hemen fark ederler ve çocuklarını bize getirirler. Sadece göz muayenesi ile anoftalmi/mikroftalmi tanısı konulabilir. Ama bizler orbita ile ilgili daha detaylı bilgi almak için bazen MR veya Tomografi gibi tetkikleri isteyebiliriz.

 

Bu Çocukların Göz ve Çevresinin Gelişimi Nasıl Oluyor?

Öncelikle şunu ifade etmek lazım ki, göz, göz kapağı, göz çevresi, kaş, kirpikler ve orbita dediğimiz gözün içinde bulunduğu çukurluk ancak birlikte gelişir. Bu dokulardan birinin yokluğu diğer dokuların gelişimini ciddi bir şekilde etkiler. Dolayısıyla gözün yokluğu nedeniyle göz etrafındaki kemik gelişimi yeterli olmaz ve göz çukurluğu dar kalır, göz kapakları yeterli bir şekilde gelişemez, küçük kalır. Yine kaş boyu kısa kalır ve hatta o taraf yüz gelişimi de zayıf kalarak yüzde asimetri olur.

 

Tedavide Ne Yapılır?

Öncelikle çok erken bir zamanda bu çocukların göz hekiminin özellikle bu alanda uzman oküloplastik cerrahların görmeleri ve tedavi planlaması yapılmaları gerekmektedir. Çünkü gerek tedavi gerekse takip süresi uzun ve çocuğun yüz gelişimi tamamlanana kadar kontrol altında olmaları gerekmektedir.

 

Tedavisi Ameliyat mı Yoksa Başka Tedavi Seçenekleri Var mı?

Öncelikle bu çocukların gerek göz gerekse de orbital kemik yapılarını görmek ve tabi ki başka bir konjenital anomali var mı diye orbita tomografisini çekmek lazım. Ardından ameliyat planlaması yapmak lazım. Ameliyat için öncelikle göz çukurluğu ve göz kapaklarının gelişimini desteklemek için orbitaya ve soket dediğimiz göz içine hacim oluşturucu (Expander) dediğimiz bir materyal yerleştiriyoruz. Bu materyali ameliyat ile yerleştiriyoruz. Bu materyalin özelliği su alarak şişmesi ve orbital kemik yapısının ve kapaklarını gelişimini desteklemesidir. Yani bir nevi hacim olarak görmeyen gözün görevini görmektedir.

 

Ameliyattan Sonra Başka Bir Şey Yapmaya Gerek Var mı?

Ameliyattan sonra hastaların göz yapısına uygun geçici protez (Konformer) takıyoruz. Bu protezler geçicidir. Çünkü çocuk büyüdükçe gözüne uygun daha büyük protezler takmak gerekecektir. Genellikle 3 ayda bir kontrol ediyoruz. Protezi küçük kalmışsa hemen yeni ve daha büyük protezler hazırlayıp takıyoruz. Bu süreç göz ve göz kapağı gelişimi tamamlanana kadar devam eder.

 

Gerçek Protez Ne Zaman Takılabilir?

Amaç ve hedefimiz genellikle çocuk ilkokula başlamadan diğer gözünün rengine, boyutuna uygun protez takmaktır. Bu süre genellikle 5-6 yaş civarıdır.

 

Bu İşlemlerin Hiçbiri Yapılmazsa Çocuk Büyüdükten Sonra Protez Yapılabilir mi?

Tabi ki bu hastaları tedavisiz bırakmıyoruz. Ama iş bayağı zorlaşıyor ve istediğimiz nihai hedefi maalesef yakalayamıyoruz. Bu hastalara protez takabilmek ve göz yuvasınız hazırlamak için birden fazla ameliyat gerekmektedir. Ama buna rağmen diğer göz büyüklüğüne erişmek maalesef oldukça zordur.